Soms heb je iets verrassends, iets anders-dan-anders nodig om echt in beweging te komen. Voor mij werkt het goed om toe te werken naar een concreet product, liefst samen met anderen. Een product dat ik wellicht qua vorm goed voor ogen heb, maar waarvoor echt nieuwe kennis nodig is. En om deze keer eens te voorkomen dat ik een artikel of een boek zou gaan schrijven (wat overigens een concreet product is wat voor mij uitstekend werkt om iets nieuws mee te ontwikkelen), ontstond het idee om een film te maken. Ik vind het leuk om jullie middels deze blog mee te nemen in dit proces. Er volgen er vast meer! Tegelijkertijd is dit bloggen hierover voor mij een manier om te reflecteren op wat we doen en wat daarin wel dan niet waardevol is. Samen met Steven van Luipen en Marc Coenders heb ik dit idee omarmd. Ik heb er al eerder iets over geschreven op de site leerarchitectuur.nl. Hoe is het idee ontstaan? We zochten iets om met elkaar te doen, te verkennen, te ontwikkelen. Gesprekken over waar je nieuwsgierig naar bent, brachten ons op een wederzijdse interesse in het ontrafelen en in beeld brengen van een relatief ongrijpbaar thema binnen leren & ontwikkelen.

Waarbij je kunt denken aan thema’s als vakmanschap, nieuwsgierigheid, co-creatie, informeel leren. Hoe kunnen we op zo’n thema met elkaar kennis ontwikkelen, het netwerk versterken, buiten onze gebaande paden treden? Het maken van een film heeft dat absoluut in zich, waarbij we het proces om tot die film te komen het belangrijkste vinden. En hoe zorgen we er nu voor dat we dat proces inrichten als een krachtig, ondersteunend en stimulerend leerproces? Ik neem jullie graag in dit proces mee door er regelmatig wat over te schrijven. Wat is er beter dan te beginnen met het bekijken van een paar films? Enerzijds om te leren over het gebruik van beelden bij het zichtbaar maken van iets. Anderzijds om  het thema vakmanschap wat verder te verkennen. Twee films kwamen in het kader hiervan in ons op: Jiro dreams of sushi en Entre les murs. De eerste film gaat over de beste sushi-maker ter wereld. Hij heeft eindeloos geoefend, is nooit uitgeleerd en blijft nieuwe inzichten en ideeën ontwikkelen.

Zijn hele leven staat in het teken van het maken van sushi. Ik heb er waardevolle inzichten uit opgedaan over het ontwikkelen van vakmanschap. De tweede film speelt zich af in een kleine Franse dorpsschool waarbij je ziet hoe de leerkracht, die boven de school woont, zijn relatie met de kinderen vormgeeft, ze ondersteunt in hun leren en voortdurend vanuit zijn vakmanschap handelt. Om echt te leren van deze films hebben we drie leidende vragen geformuleerd rondom het thema vakmanschap: En daar gingen we hoor! Pot thee gezet, film aan. We hadden er echt een gezamenlijk moment van gemaakt. Om de films vervolgens met elkaar te bespreken. Waarbij de vragen echt hielpen om gefocused te kijken. Ik geloof absoluut dat je er meer uit haalt wanneer je van tevoren bedenkt waar je nieuwsgierig naar bent. Naast een inhoudelijke opbrengst heeft het ons tevens inzichten gegeven in de manier waarop je iets zichtbaar kunt maken: Vanavond buigen we ons over de volgende stap, namelijk: een film draait om een thema, vraagstuk, dat niet heel groot hoeft te zijn maar wel pakkend, prikkelend, urgent, … wat zou zo’n thema voor ons of voor mij kunnen zijn?

De gefrituurde maïs in Still Walking. Het brood in Shiawase no Pan. De noedelsoep in Tampopo. De mochi in An. De pruimenwijn in Our Little Sister. In Japanse films wordt veel en vaak gegeten. En niet alleen in speelfilms: ook documentaires als The Birth of Sake en Jiro: Dreams of Sushi brengen de Japanse cuisine prachtig in beeld. Veel gerechten zijn ook erg fotogeniek, maar dat is niet de enige reden dat eten zo’n centrale rol inneemt in de Japanse cinema. torchlight how to get sushi grade fish meatIn veel films is eten meer dan dat. Lees verderjiro dreams of sushi undertext Het gebeurt niet zo vaak dat een Japanse televisieserie haar weg vindt naar het grote Westerse publiek. sakiko no sushi (2008) online

De zenderverantwoordelijken of programmeurs van betaal-TV zien er (nog) niet veel in. Japanse films halen nu en dan een art-house-bioscoop, maar een complete serie on-demand? Deze maand beleven we in dit opzicht een primeur: De Japanse mini-serie Underwear () uit 2015 is beschikbaar op Netflix, vertaald en heeft als titel ‘Atelier’. In 2013 zond de Japanse televisiezender Fuji TV een populaire serie, Osozaki no Himawari (‘Laatbloeiende Zonnebloem’), uit. jugar youda sushi chef completo onlineGedurende tien afleveringen volgt de kijker het dagelijkse leven van zeven jongeren in een Japans plattelanddorpje. jiro dreams of sushi legenda portuguesHet interessante daaraan: de serie schetst een duidelijk beeld van diverse maatschappelijke problemen, waaronder het leeglopen van het Japanse platteland en de arbeidsonzekerheid in de hoofdstad. jiro dreams of sushi des moines

Kijkjes achter de schermen bij de Japanse animatiestudio Ghibli zijn zeer zeldzaam. Meesteranimator en studio-oprichter Hayao Miyazaki leidt een zeer teruggetrokken bestaan. Des te bijzonderder is het daarom dat hij documentairemaakster Mami Sunada niet alleen ongelimiteerde toegang tot de studio verleende, maar haar ook uitnodigde in zijn huis, dat tevens dienstdoet als privé-atelier. Yume to Kyoki no Okoku (‘Het Koninkrijk van Dromen en Waanzin’) is een prachtige en zeer ingetogen documentaire over één van Japans belangrijkste regisseurs. Sinds 1 mei kunnen we in een aantal bioscopen in Nederland de allernieuwste animatiefilm van Hayao Miyazaki aanschouwen: Kaze Tachinu (Engelse titel: The Wind Rises). Deze animatiefilm vertelt het verhaal van Jiro Horikoshi, de man die in de jaren ’30 van de vorige eeuw gevechtsvliegtuigen voor het Japanse leger ontwierp. Een prachtfilm die het woord kijktip meer dan waard is. Als een Japanse film zoveel buzz weet te creëren dat Steven Spielberg de rechten voor een Engelstalige remake koopt, weet je zeker dat je met iets bijzonders te maken hebt. 

Soshite Chichi ni Naru, hier uitgebracht als Like Father, Like Son, is misschien niet Hirokazu Kore-eda’s beste film ooit, maar – ondanks het loodzware thema – wel zijn meest toegankelijke.Zo ook zijn plotselinge overlijden op 24 augustus 2010, slechts drie maanden na het constateren van kanker aan zijn alvleesklier. We blikken terug op het leven van animatiefilmregisseur Satoshi Kon, wiens faam die van Hayao Miyazaki niet heeft mogen evenaren, maar wiens belang door niemand in twijfel getrokken durft te worden. (met twee uitroeptekens, inderdaad) is de nieuwste reeks romans van Ryougo Narita, de getalenteerde auteur van de geprezen Baccano!-romans (dat wel met één uitroepteken), die via een manga uiteindelijk werden omgetoverd tot een anime-serie door de studio Brain’s Base. de conventies van het ‘urban fantasy’-genre na te leven, maar al gauw wordt duidelijk dat het verhaal zich niet afspeelt rondom de drie middelbare scholieren. Zij zijn slechts onderdeel van het verhaal, waar het commerciële Ikebukuro het toneel voor vormt.